Gemengde techniek zoals houtskool, potlood en aquarel

De term "gemengde techniek" staat voor nogal wat. Immers, kunstenaars kunnen een hoeveelheid aan verschillende technieken binnen één kunstwerk gebruiken. Meestal staat het binnen de schildertechniek voor een combinatie van bijvoorbeeld (houtskool)potlood, aquarel en/of olieverf.
In de werken van de 19e-eeuwse kunstenaars zie je veelvuldig dat er snelle schetsen worden opgezet in potlood en daarna nog waterverf wordt toegevoegd. Zeker voor de buitenlandse kunstenaars die Holland bezochten zie je dat ze in houtskoolpotlood onderweg snelle schetsen maken om er daarna in waterverf kleuren aan toe te voegen zodat ze later er eventueel een "volwaardig" kunstwerk van na konden schilderen. Onbedoeld kreeg je dan soms zeer fraaie werken.